www.belgium.be

Psychofarmaca: welke risico’s lopen uw patiënten? Samen zorgen voor een gepast gebruik.

U bent

Het gebruik van psychofarmaca, zoals antidepressiva, slaap- en kalmeermiddelen, antipsychotica en psychostimulantia, is verontrustend hoog in België. 

In 2022 namen naar schatting meer dan 3 miljoen Belgen minstens één psychofarmacon (bron: IQVIA). Dat is 1 Belg op 4. Slaap- en kalmeermiddelen gaan het vaakst over de toonbank, nauw gevolgd door antidepressiva. 

De behandeling met psychofarmaca is niet altijd aangepast aan de noden van de patiënt, wordt vaak onterecht verlengd, wordt niet of niet voldoende opgevolgd, wordt niet langer in vraag gesteld …

Als gezondheidsprofessional speelt u de belangrijkste rol in een bewust gebruik van psychofarmaca.

Deze portaalwebsite kan u daarbij helpen.

Hij werd ontwikkeld door en voor gezondheidsprofessionals en geeft u toegang tot betrouwbare, recente en evidence-based bronnen over het voorschrijven, het gebruik, de aflevering en de opvolging van psychofarmaca.

Wat is een bewust gebruik van psychofarmaca?

Een bewust gebruik van psychofarmaca betekent:

  • Doeltreffend de dialoog aangaan met de patiënt over diens werkelijke noden

  • De voorkeur geven aan niet-medicamenteuze alternatieven

  • Als een medicamenteuze behandeling echt noodzakelijk is: een aangepaste behandeling voorstellen, zowel wat betreft de dosering als de duur

  • Regelmatige opvolging met de patiënt plannen en afbouw bespreekbaar maken
  • Denken aan deprescribing zodra de medicatie niet meer noodzakelijk is

  • Samenwerken met andere gezondheidsprofessionals voor een overkoepelende begeleiding van de patiënt voor een grotere slaagkans van de behandeling

Meer weten over een bewust gebruik van psychofarmaca

U vindt hier informatie, wetenschappelijke studies, opleidingen en nuttige hulpmiddelen die u kunnen helpen in uw dagelijkse praktijk, in functie van uw noden en die van uw patiënten.

Want samen werken we aan een bewuster gebruik van psychofarmaca.

Ga naar alle bronnen

Het psychofarmacagebruik in cijfers

2022
Website

Antipsychotica: cijfers en demografische gegevens van IMA STATS

Op de website van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) vindt u cijfers over het gebruik van antipsychotica en meer bepaald gegevens per regio, geslacht, leeftijd en duur van het gebruik.

2022
Website

Antidepressiva: cijfers en demografische gegevens van IMA STATS

Op de website van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) vindt u cijfers over het gebruik van antidepressiva en meer bepaald gegevens per regio, geslacht, leeftijd en duur van het gebruik.

2023
Website

Antipsychotica: cijfers en gebruiksgegevens in België (RIZIV) STATS

Op de website 'Gezond België' van het RIZIV, vindt u een overzicht van de cijfers over antipsychotica. Een volledig verslag en verschillende grafieken bieden u gedetailleerde informatie over de evolutie van de gebruiksgegevens tot 2022.

2023
Website

Antidepressiva: cijfers en gebruiksgegevens in België (RIZIV) STATS

Op de website 'Gezond België' van het RIZIV, vindt u een overzicht van de cijfers over antidepressiva. Een volledig verslag en verschillende grafieken bieden u gedetailleerde informatie over de evolutie van de gebruiksgegevens tot 2022.

Samen sterk voor een gepast gebruik

Een multidisciplinaire aanpak biedt diverse voordelen voor een bewust en weloverwogen gebruik van psychofarmaca. Bekijk de getuigenissen van collega-gezondheidsprofessionals en patiënten over de positieve impact van een netwerk omheen de patiënt gestoeld op nauw overleg en samenwerking.

Ontdek de nieuwste bronnen

Valpreventie: focus op slaapmedicatie

Slaapmedicatie
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
2020 - Opleidingen

Het is als hulpverlener van essentieel belang om de oudere bewust te maken dat vallen vaak voorkomt en ernstige gevolgen kan hebben. Naast niet-medicamenteuze factoren (bv. evenwicht, spierkracht en mobiliteit, duizeligheid...) leidt ook slaapmedicatie tot een verhoogd valrisico. Het doel van dit Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) is om het risico op vallen te verminderen bij patiënten met een verhoogd risico op vallen. Dit gebeurt door lokaal afspraken te maken tussen huisarts en apotheker, waarbij de focus ligt op het rationeel gebruik van slaapmedicatie.

Rationeel gebruik van benzodiazepines voor slapeloosheid door multidisciplinaire samenwerking

Iemand die aan slapeloosheid lijdt
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
2023 - Opleidingen

Verbeter de zorg voor uw patiënten en maak lokaal afspraken onder huisartsen en apothekers om het gebruik van slaapmiddelen te verminderen. Dit kwaliteitsbevorderend programma voor een lokaal Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) biedt handvaten voor duidelijke afspraken omtrent de aanpak van opstart en afbouw van benzodiazepines alsook over de manier waarop de patiënt kan gemotiveerd worden. Opgemaakt door KOVAG - Koninklijk Oost-Vlaams Apothekersgild.

Video interview: de rol van de apotheker bij het gepast gebruik van psychofarmaca

Video interview: de rol van de apotheker bij het gepast gebruik van psychofarmaca
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
Psychologues
2023 - Video

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een apotheker over diens rol bij het gepast gebruik van psychofarmaca.

Video interview: de rol van de huisarts bij het gepast gebruik van psychofarmaca

Video interview: de rol van de huisarts bij het gepast gebruik van psychofarmaca
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
Psychologues
2023 - Video

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een huisarts waarin ze de kernboodschappen samenvat, evenals haar rol om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

Video interview: de rol van de psycholoog bij het gepast gebruik van psychofarmaca

Video interview: de rol van de psycholoog bij het gepast gebruik van psychofarmaca
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
Psychologues
2023 - Video

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een psycholoog waarin hij de rol toelicht die hij kan spelen om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

Video interview: de rol van de psychiater bij het gepast gebruik van psychofarmaca

Video interview: de rol van de psychiater bij het gepast gebruik van psychofarmaca
Médecins généralistes
Pharmacien.ne.s
Psychologues
2023 - Video

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een psychiater waarin hij de kernboodschappen samenvat, evenals zijn rol om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

E-learning Benzoconsult: slaap- en angstklachten aanpakken zonder benzo's

arts praten met een oudere persoon
Médecins généralistes
2020 - Opleidingen

Deze online leermodule biedt concrete tools voor de aanpak van slaap- en angstklachten zonder systematisch of langdurig benzodiazepines voor te schrijven. Aan de hand van videocasuïstiek, doorklikmogelijkheden, weetjes, oefeningen, tools en brochures ... krijgt u op een interactieve manier een aantal handvatten mee voor een rationeel gebruik van benzo’s.

Patiëntenfolder psychologen over antipsychotica

Een arts die medicijnen voorschrijft aan een patiënt
Psychologues
2023 - PDF

Deze patiëntenfolder over antipsychotica werd ontwikkeld door de ULB en The Human Link om patiënten van psychologen te helpen om hun behandeling met psychofarmaca beter te begrijpen. Deze fiche kan tijdens een consultatie worden besproken. Ze biedt een antwoord op de volgende vragen: Hoe werken deze geneesmiddelen? Voor welke klachten worden ze wel/niet aangeraden? Wanneer de behandeling starten? Wat zijn de bijwerkingen en hoe die te vermijden? (Project gefinancierd door de FOD Volksgezondheid.)

Patiëntenfolder psychologen over benzodiazepines en z-drugs

Een jonge vrouw neemt medicijnen
Psychologues
2023 - PDF

Deze patiëntenfolder over benzodiazepines werd ontwikkeld door de ULB en The Human Link om patiënten van psychologen te helpen om hun behandeling met psychofarmaca beter te begrijpen. Deze fiche kan tijdens een consultatie worden besproken. Ze biedt een antwoord op de volgende vragen: Hoe werken deze geneesmiddelen? Voor welke klachten worden ze wel/niet aangeraden? Welke behandeling bij stress, angst en slaapproblemen? Wanneer de behandeling starten? Waarom een behandeling van korte duur? Wat zijn de bijwerkingen en hoe die te vermijden?

Patiëntenfolder psychologen over antidepressiva

Een jonge depressieve onder behandeling
Psychologues
2023 - PDF

Deze patiëntenfolder over antidepressiva werd ontwikkeld door de ULB en The Human Link om patiënten van psychologen te helpen om hun behandeling met psychofarmaca beter te begrijpen. Deze fiche kan tijdens een consultatie worden besproken. Ze biedt een antwoord op de volgende vragen: Hoe werken deze geneesmiddelen? Voor welke klachten worden ze wel/niet aangeraden? Wanneer de behandeling starten? Wat zijn de bijwerkingen en hoe die te vermijden? (Project gefinancierd door de FOD Volksgezondheid)

Alle bronnen bekijken

U bent geen gezondheidsprofessional?

Deze website is bestemd voor gezondheidsprofessionals, om hen te helpen hun patiënten te begeleiden naar een gepast gebruik van psychofarmaca. 

Hebt u vragen over het gebruik van psychofarmaca? Aarzel niet om erover te praten met uw arts, apotheker of psycholoog zodat zij u nog beter kunnen begeleiden.