Artsen

Kunnen pillen je helpen om te studeren of te concentreren? U wordt als arts, psycholoog of apotheker misschien ook geconfronteerd met deze vraag van studenten in de examenperiode. 

Deze webpagina, ontwikkeld door De Druglijn, biedt studenten meer informatie over de effecten en risico's van stimulerende medicatie en slaap-en kalmeringsmiddelen. Studenten vinden er ook tips voor op een gezonde manier te studeren. 

De dag van de Farmacotherapie van 8 oktober stond vooral in het teken van benzo afbouwen benzo’s : doe je samen.

Heb je nog vragen, wil je je nog eens buigen over een bepaald onderwerp of kon je er niet bij zijn? Dan kan je hieronder de presentaties en de opname van de webinar terugvinden.

Deze diepgaande studie naar het geneesmiddelengebruik bij jongeren in België onthult een verrassende trend: hoewel het totale verbruik van terugbetaalde geneesmiddelen tussen 2013 en 2022 met ±10% is gedaald, is het aandeel gebruikers van antidepressiva met 60% gestegen.

Kom meer te weten over onze analyse & download de volledige studie.

COVID heeft sporen nagelaten, dat valt niet te ontkennen. Uit een analyse door de Onafhankelijke Ziekenfondsen, met Helan in Vlaanderen, van 2,3 miljoen leden blijkt dat het gebruik van antidepressiva blijft toenemen.

De statistieken die hieromtrent beschikbaar zijn op de IMA Atlas gaven aan dat 65-plussers vaker een antipsychoticum nemen dan de andere leeftijdscategorieën. Bij personen die verblijven in een woonzorgcentrum gaat het om meer dan een kwart. 

Een alternatief voor slaappillen?  Het kan!

Help mee aan de afbouw aan slaapmedicatie en leer hoe je slaapproblemen kan aanpakken via een gedragsmatige aanpak.

In 2022 gebruikt 2,1% van de kinderen tussen 6 en 17 jaar oud stimulantia. Dit percentage is vergelijkbaar met de cijfers van 10 jaar eerder, al waren de cijfers tussen 2011 en 2014 gedaald en zijn ze sindsdien terug aan het stijgen. Het gebruik ligt gevoelig hoger in Vlaanderen en jongens nemen drie keer vaker stimulantia dan meisjes.

Meer informatie? Lees het volledige rapport van het InterMutualistisch Agentschap.  

Het epidemiologisch cohort BELHEALTH is een longitudinale studie bij de algemene bevolking op basis van herhaalde enquêtes bij een representatieve steekproef van volwassenen in België. Het doel is de ontwikkeling van de gezondheid en het welzijn in de post-COVID-periode te volgen en kwetsbaarheidsfactoren voor de gezondheid en de levenskwaliteit van individuen te identificeren. Hoewel de Covid-19-pandemie minder bedreigend wordt, staan we voor nieuwe uitdagingen met ingrijpende sociale en economische gevolgen voor de bevolking.

Informatie voor patiënten over de terugbetaling van geconventioneerde psychologen en orthopedagogen.

• Waar vind je een geconventioneerde klinisch psycholoog of orthopedagoog?
• Welke klachten kunnen een belletje doen rinkelen?
• Wat is (geconventioneerde eerstelijns) psychologische zorg?
• Hoeveel moet je betalen?

In deze opleiding van VIVEL leer je meer over leefstijl. Daarna gaan we concreet in op 2 preventiemethodieken: HALT2Diabetes en Bewegen Op Verwijzing. Je leert telkens wie de doelgroep is, hoe de methodiek jou ondersteunt in het helpen van patiënten/cliënten en hoe je concreet met de methodiek aan de slag kan gaan. Tot slot kan je de theorie toepassen op enkele casussen. 

Duurtijd: Reken op ongeveer een uur om de opleiding te voltooien.  

In deze aflevering hoort u een gesprek tussen twee huisartsen in opleidingen naar aanleiding van een casus over het herhalingsvoorschrift van benzodiazepines en Z-drugs. In de podcast worden eerst de langetermijneffecten van deze medicatie besproken. Vervolgens worden de verschillende fases van Prochaska en Diclemente overlopen die telkens worden toegepast op het afbouwen van benzodiazepines en Z-drugs. Bij elke fase wordt er verwezen naar handige tools die tijdens de consultatie kunnen gebruikt worden.

Wil je je patiënt met slaapklachten helpen zijn of haar benzodiazepines of Z-drugs af te bouwen, maar twijfel je hoe eraan te beginnen?

Je bent niet de enige. Veel artsen en apothekers maken zich hier zorgen over. Hoe maak je het onderwerp bespreekbaar zonder het vertrouwen van je patiënt te schaden? Hoe ga je om met weerstand? En hoe bouw je concreet af?

In deze e-learning van de BCFI ga je zelf aan de slag met een casus, en reiken we je verschillende tools en tips aan om het afbouwen tot een succesvol einde te brengen.

Antidepressiva worden in de praktijk vaak gebruikt voor andere indicaties dan depressie, onder meer bij patiënten met chronische pijn (fibromyalgie, neuropathische pijn, artrose, enz…). Een nieuwe Cochrane review concludeert dat er alleen voor duloxetine met zekerheid aangetoond is dat het werkt bij chronische pijn, en dan nog enkel op korte termijn. Voor geen enkel antidepressivum is betrouwbaar bewijs gevonden dat het werkt bij langdurig gebruik en veilig is. Lees er meer over in deze Folia van het BCFI. 

Ontdek de kunst van effectieve, korte gesprekken die patiënten inspireren om meer te bewegen. Deze hybride training, ontwikkeld door experts en bestemd voor artsen, omvatten twee e-learnings en een persoonlijk gesprek op maat met een opleider. Je leert een eenvoudig protocol waarmee je concreet aan de slag kan. Zelfs met patiënten die weerstand vertonen. 

Georganiseerd door het Vlaams Instituut Gezond Leven. Accreditering is aangevraagd.

Hier vindt u een update van de handvatten van het BCFI voor het afbouwen van antidepressiva. 

Recente rapporten waarschuwen voor een aanzienlijke toename van misbruik/ onaangepast of niet-medisch gebruik van pregabaline in België. Wees daarom waakzaam dat een voorschrift voor benzodiazepines niet vervangen worden door een voorschrift pregabaline. U vindt u hier links naar meer informatie over dit onderwerp. 

Meer en meer kinderen met ADHD grijpen naar medicatie, vaak voor een te lange periode en met te weinig professionele begeleiding op het vlak van mentale gezondheid. ​ Dat blijkt uit de meest recente studie van CM Gezondheidsfonds, waarbij het medicatiegebruik van jongeren met ADHD tussen 6 en 17 jaar werd bekeken tussen 2013 en 2022.

Hoeveel slaap- en kalmeermiddelen neemt men in België? Wie zijn de patiënten die er hun toevlucht toe nemen? Wie schrijft het vaakst voor? Hoe frequent grijpt men naar alternatieve moleculen of producten  zoals trazodon of producten op basis van planten?

Ontdek hier de recentste cijfers rond het gebruik van benzodiazepines en Z-drugs in België (bron: IQVIA Belgium en Farmanet).

Het doel van dit kwaliteitsbevorderend programma voor een lokaal Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) is het verbeteren van het zorgvuldig gebruik van antidepressiva. Een gecoördineerde begeleiding door huisarts en apotheker bij het afbouwen van antidepressiva, verhoogt de slaagkans om het middel te stoppen. Bovendien heeft de patiënt 2 zorgverleners om op terug te vallen bij vragen en problemen. Het Medisch Farmaceutisch Overleg (MFO) over antidepressiva zet in op: 

De Onafhankelijke Ziekenfondsen voerden een beschrijvende analyse uit over het gebruik van antidepressiva en psychotherapeutische verstrekkingen bij adolescenten. Hier leest u het integrale verslag en een samenvatting van de voornaamste gebruiksindicatoren. 

Het antipsychoticum quetiapine wordt steeds vaker off-label voorgeschreven in lage doseringen (25 tot 100 mg/d) bij slapeloosheid zonder psychiatrische comorbiditeit, hoewel de werkzaamheid niet bewezen is in goed uitgevoerd gerandomiseerd onderzoek. Lees er meer over in deze Folia van het BCFI. 

Welkom bij een aflevering van '10 minuten gezond', de podcast van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. In deze aflevering gaan we dieper in op een maatschappelijk probleem dat steeds groter wordt: burn-out. Luister hoe expert Ruud Saerens ons inzicht geeft in dit fenomeen en hoe we het kunnen begrijpen en voorkomen. Ontdek waarom burn-out niet alleen op de werkvloer voorkomt. Hoe herkent u signalen en herstelt u de balans? Werkgevers spelen hierin ook een cruciale rol.

Studie verschenen op de website van het British Journal of Sports Medicine, dat een samenvatting wil bieden van de bewijzen van de effecten van fysieke activiteit op symptomen van depressie, angst en psychologische stress bij de volwassen bevolking.

Bent u actief als huisarts of als arts-specialist en wilt u uw patiënten (tijds)efficiënt in beweging krijgen? Dan is deze e-learning iets voor u. Volg deze e-learning om te weten hoe u dat op een wetenschappelijk onderbouwde manier kunt doen. Wordt u een expert in doorverwijzen naar Bewegen Op Verwijzing? Hoe beter u weet hoe Bewegen Op Verwijzing werkt, hoe makkelijker u patiënten/cliënten kunt motiveren! - E-learning van Vlaams Instituut Gezond Leven

Werk je met jongeren tussen 12 en 16 jaar? Soms zitten ze in de knoop met zichzelf, ervaren ze hevige emoties of zijn ze ongelukkig. Om hen te helpen kan je beroep doen op de online tool Noknok. Noknok.be ondersteunt je door info te bieden over verschillende thema’s zoals zelfbeschadiging, angst, piekeren autisme, adhd. Daarnaast vind je er tips en opdrachten om steviger in hun schoenen te staan. En er zijn ook polls, oefeningen, video’s en verhalen die aantonen dat ze niet alleen zijn met hun vragen en gedachten.

Een gelukkig leven … Dat wensen we elkaar allemaal toe. Maar je ‘gelukkig voelen’ of ‘gelukkig zijn’: wat is dat precies? Het Vlaams Instituut Gezond Leven verzamelde alle belangrijke wetenschappelijke kennis over mentaal welbevinden (oftewel ‘geluk’) – Wat is het? Hoe kun je eraan werken? – in de geluksdriehoek. Op geluskdriehoek.be vinden mensen inspiratie over hoe je hier zelf mee aan de slag kunt. Met een heleboel oefeningen, tips, filmpjes en verhalen van (bekende) Vlamingen. Als hulpverlener kan je het platform ook inzetten tijdens en als aanvulling op je begeleidingen.

De veiligheid van benzodiazepinegebruik tijdens de zwangerschap blijft onzeker vanwege het beperkte en soms tegenstrijdige beschikbare bewijs. Lees hier meer over het praktijkgerichte advies vanuit het BCFI en de wetenschappelijke bewijsvoering die dit advies onderbouwt.   

Dit zorgpad ADHD beoogt een optimaal traject voor kinderen en jongeren (jongvolwassenen) met druk gedrag en/of aandachts- en concentratieproblemen. Ouders, leerkrachten, (huis)artsen, CLB-medewerkers, hulpverleners… kortom: ieder die met deze kinderen en jongeren te maken heeft, kan hier wetenschappelijk verantwoorde én praktische informatie op maat vinden. Het zorgpad ADHD volgt de geldende richtlijnen van de Hoge Gezondheidsraad van 2013 en 2021. Het biedt informatie uit andere (inter)nationale richtlijnen met een stevige wetenschappelijke basis.

Het is als hulpverlener van essentieel belang om de oudere bewust te maken dat vallen vaak voorkomt en ernstige gevolgen kan hebben. Naast niet-medicamenteuze factoren (bv. evenwicht, spierkracht en mobiliteit, duizeligheid...) leidt ook slaapmedicatie tot een verhoogd valrisico. Het doel van dit Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) is om het risico op vallen te verminderen bij patiënten met een verhoogd risico op vallen. Dit gebeurt door lokaal afspraken te maken tussen huisarts en apotheker, waarbij de focus ligt op het rationeel gebruik van slaapmedicatie.

Verbeter de zorg voor uw patiënten en maak lokaal afspraken onder huisartsen en apothekers om het gebruik van slaapmiddelen te verminderen. Dit kwaliteitsbevorderend programma voor een lokaal Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) biedt handvaten voor duidelijke afspraken omtrent de aanpak van opstart en afbouw van benzodiazepines alsook over de manier waarop de patiënt kan gemotiveerd worden. Opgemaakt door KOVAG - Koninklijk Oost-Vlaams Apothekersgilde.

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een apotheker over diens rol bij het gepast gebruik van psychofarmaca.

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een huisarts waarin ze de kernboodschappen samenvat, evenals haar rol om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een psycholoog waarin hij de rol toelicht die hij kan spelen om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

Deze video ontwikkeld door BelPEP toont een interview met een psychiater waarin hij de kernboodschappen samenvat, evenals zijn rol om een gepast gebruik van psychofarmaca maximaal te bevorderen.

Deze online leermodule biedt concrete tools voor de aanpak van slaap- en angstklachten zonder systematisch of langdurig benzodiazepines voor te schrijven. Aan de hand van videocasuïstiek, doorklikmogelijkheden, weetjes, oefeningen, tools en brochures ... krijgt u op een interactieve manier een aantal handvatten mee voor een rationeel gebruik van benzo’s.

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) bracht een waarschuwing uit voor bepaalde Z-drugs. Meerdere gevallen van ernstige - soms dodelijke - verwondingen veroorzaakt door slaapwandelen of ander ongewoon gedrag tijdens de slaap zijn gesignaleerd na het gebruik van een Z-drug. Het BCFI stelde een Folia op de aandacht te vestigen om deze ongewenste effecten van bepaalde Z-drugs.

Suïcidepreventie-Reflex is gebaseerd op de ‘Multidisciplinaire richtlijn voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag’, ontwikkeld door het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP). Aan de hand van e-learningmodules en oefeningen leert SP-Reflex hoe u als hulpverlener deze richtlijn in de praktijk omzet.

Het doel van deze studie, die wordt gefinancierd door Belspo, is om de toegankelijkheid van geestelijke gezondheidszorg te bestuderen voor mensen met een gebruiksprobleem van benzodiazepines en Z-drugs, om de ervaringen en waarnemingen van zowel gezondheidsprofessionals als gebruikers rond de gebruiksproblematiek van BZD/Z te analyseren, om de dubbelzinnige rol van BZD/Z in de geestelijke gezondheidssector te verkennen en begrijpen en om aanbevelingen uit te werken. Deze studie, uitgevoerd door UGent en ULG, is nog lopgende en zal ten einde lopen in 2024.

De transparantiefiches van het BCFI willen de medicamenteuze aanpak van een bepaald probleem documenteren, zowel in vergelijking met een placebo als in vergelijking met andere medicamenteuze behandelingen. Het BCFI stelde een transparatiefiche op over AD(H)D bij kinderen en jongeren, maar ook bij volwassenen.

De transparantiefiches van het BCFI willen de medicamenteuze aanpak van een bepaald probleem documenteren, zowel in vergelijking met een placebo als in vergelijking met andere medicamenteuze behandelingen. Het BCFI stelde een transparatiefiche op over insomnia.

De transparantiefiches van het BCFI willen de medicamenteuze aanpak van een bepaald probleem documenteren, zowel in vergelijking met een placebo als in vergelijking met andere medicamenteuze behandelingen. Het BCFI stelde een transparatiefiche op over angststoornissen.

Een uitgebreide retrospectieve cohortstudie gevoerd in de Verenigde Staten bracht een toegenomen risico op overlijden aan het licht bij depressieve patiënten die een antipsychoticum hadden gekregen bovenop het antidepressivum dat ze al namen, in vergelijking met patiënten die een tweede antidepressivum kregen.

Het BCFI herinnert aan de aanbevelingen voor good practices rond een goed gebruik van slaap- en kalmeermiddelen.

Het Centrum voor Geneesmiddelenbewaking herinnert eraan dat antidepressiva seksuele stoornissen kunnen teweegbrengen die kunnen aanhouden, zelfs na stopzetting van het geneesmiddel. Het is belangrijk rekening te houden met die bijwerkingen.

Volgens deze meta-analyse voorgesteld door het BCFI, zijn antidepressiva niet effectiever dan een placebo bij ouderen boven 65 met een matige tot ernstige depressie. Het BCFI besluit dat, alvorens een medicamenteuze behandeling van de depressie op te starten, men altijd een evaluatieverslag voordeel/risicio moet opstellen, vooral bij kwetsbare ouderen.

Wanneer de behandeling wordt stopgezet of onderbroken, kunnen alle antidepressiva ontwenningsverschijnselen teweegbrengen. Het voornaamste doel van een stapsgewijze (en trage) afbouw is om die (ernstige) ontwenningsverschijnselen te vermijden. Het BCFI bracht in 2019 een handleiding uit voor een stapsgewijze stopzetting van antidepressiva. In 2022 werden de afbouwschema's vereenvoudigd. U vindt hier de algemene principes van afbouw, informatie over de ontwenningsverschijnselen en een goed gebruik van de afbouwschema's. 

 In dit Folia-artikel van BCFI wordt aandacht besteed aan de aanpak van depressie bij volwassenen. Eerst wordt de aanbeveling voor goede medische praktijkvoering 'Depressie bij volwassenen' (2017, Domus Medica) besproken. Deze richtlijn beveelt aan om niet routinematig antidepressiva te geven bij 'milde tot matige depressie'. In geval van ernstige depressie is het aangeraden wel antidepressiva te geven, met steeds ook een belangrijke plaats voor psychologische ondersteuning.

U vindt hier onafhankelijke, objectieve en feitelijke informatie van de website van BCFI over antipsychotica.

U vindt hier onafhankelijke, objectieve en feitelijke informatie van de website van BCFI over hypnotica, sedativa en anxiolytica.

U vindt hier onafhankelijke, objectieve en feitelijke informatie van de website van BCFI over antidepressiva.

 Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) biedt gezondheidsprofessionals onafhankelijke, objectieve en feitelijke informatie over geneesmiddelen voor menselijk en dierlijk gebruik. Het BCFI wordt uitsluitend gefinancierd door publieke middelen, wat de redactionele onafhankelijkheid garandeert. U vindt er betrouwbare publicaties en gratis erkende e-learningmodules.

Op Ebpracticenet vindt u een overzicht van evidence-based richtlijnen en informatie over het gebruik van antipsychotica. Ebpracticenet is een digitale databank met evidence-based richtlijnen en informatie voor Belgische zorgverleners. Via een online platform staan onderbouwde praktijkrichtlijnen, aanbevelingen, kritische artikelbesprekingen, patiëntenbrochures, meetinstrumenten en audiovisueel materiaal ter beschikking.

Op Ebpracticenet vindt u een overzicht van evidence-based richtlijnen en informatie over het gebruik van benzodiazepines. Ebpracticenet is een digitale databank met evidence-based richtlijnen en informatie voor Belgische zorgverleners. Via een online platform staan onderbouwde praktijkrichtlijnen, aanbevelingen, kritische artikelbesprekingen, patiëntenbrochures, meetinstrumenten en audiovisueel materiaal ter beschikking.

Op Ebpracticenet vindt u een overzicht van evidence-based richtlijnen en informatie over het gebruik van antidepressiva. Ebpracticenet is een digitale databank met evidence-based richtlijnen en informatie voor Belgische zorgverleners. Via een online platform staan onderbouwde praktijkrichtlijnen, aanbevelingen, kritische artikelbesprekingen, patiëntenbrochures, meetinstrumenten en audiovisueel materiaal ter beschikking.

Geneesmiddelenmisbruik komt het vaakst voor bij geneesmiddelen met stimulerende, sedatieve, kalmerende werking, en pijnstillers. Deze aanbeveling is een referentie-instrument voor huisartsen die worden geconsulteerd door volwassen patiënten die tekenen vertonen van geneesmiddelenverslaving. Deze aanbeveling legt de nadruk op de verantwoordelijkheid van de voorschrijvende arts en onderstreept het belang van een multidisciplinaire samenwerking. Opgesteld door SSMG in samenwerking met Domus Medica.

Het doel van deze richtlijn is huisartsen te helpen:  

- om de diagnose van slapeloosheid of insomnie te stellen 

- om de patiënt met slaapklachten gepersonaliseerde voorlichting te geven 

- om de niet-medicamenteuze aanpak van insomnie aan te moedigen en daarvoor eventueel gericht te verwijzen en met andere hulpverleners samen te werken - om het voorschrijven van slaapmiddelen, met name benzodiazepines en/of z-drugs, te beperken tot uitzonderlijke situaties.  

Deze richtlijn, opgemaakt door Domus Medica (in samenwerking met SSMG), biedt de huisarts handvaten om depressie bij volwassenen te herkennen, diagnosticeren, behandelen en op te volgen, met inbegrip van ouderen, zowel ambulant als in een serviceflat of woonzorgcentrum (WZC). Het biedt de huisarts een overzicht van de diagnostische en therapeutische mogelijkheden binnen de eigen praktijk alsook in samenwerking met andere hulpverleners en voorzieningen, zodat de huisarts samen met de patiënt een gemotiveerde keuze kan maken in de aanpak van depressie.

Deze Covid-19-gezondheidsenquête werd uitgevoerd door Sciensano in maart 2022 en ging met name over de geestelijke gezondheid en het gebruik van kalmeermiddelen. U krijgt een overzicht van de evolutie van de prevalentie van angst- en depressieve stoornissen maar ook van het gebruik van kalmeermiddelen.

Patiënten die minstens 5 terugbetaalde geneesmiddelen chronisch nemen, hebben sinds 1 april 2023 de mogelijkheid om een medicatienazicht te laten uitvoeren door de huisapotheker. Dit medicatienazicht wordt betaald door het RIZIV en kadert in de medisch-farmaceutische samenwerking. U vindt hier meer informatie over dit project medicatienazicht.

Een terugbetaling van psychologische zorg is mogelijk wanneer die zorg werd georganiseerd binnen een netwerk in de geestelijke gezondheidszorg dat een overeenkomst tekende met het RIZIV. U vindt hier alle nuttige informatie.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) om licht te werpen op de rol die de apotheker kan spelen in een bewust gebruik van psychofarmaca.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) om te herinneren aan het belang van een samenwerking tussen huisartsen, apothekers en psychologen om een bewust gebruik van psychofarmaca te bevorderen en om de zorgkwaliteit te verbeteren.

Volgend op de publicatie van de resultaten van de vijfde Covid-19-gezondheidsenquête van Sciensano en de enquête van het FAGG over het gebruik van slaapmiddelen, wenst het FAGG patiënten en gezondheidsprofessionals aan te zetten tot een goed gebruik van benzodiazepines en Z-drugs bij slaapstoornissen. U vindt hier een herhaling van de aanbevelingen voor het rationeel gebruik van benzodiazepines en Z-drugs bij slaapstoornissen.

Het FAGG bevroeg meer dan 12.000 Franstalige universiteitsstudenten over het gebruik van stimulerende geneesmiddelen. Hieruit blijkt dat 5% van deze studenten stimulerende geneesmiddelen gebruikt in de hoop hun studieprestaties te verbeteren zonder dat het gaat om een medisch gebruik.

Een bevraging rond slaapmiddelen van het FAGG toont aan dat meer dan een derde van patiënten tekenen van afhankelijkheid vertoont. De meerderheid gebruikt de slaapmiddelen te lang. U vindt hier de belangrijkste resultaten van deze enquête.

Deze e-learning voorgesteld door de Hoge Gezondheidsraad van België biedt gezondheidsprofessionals de kans te leren over de definitie, opsporing, diagnose en aanpak van burn-out.

In dit wetenschappelijk advies formuleert de Hoge Gezondheidsraad van België richtlijnen voor de medicamenteuze en niet-medicamenteuze aanpak van ADHD bij kinderen, jongeren en volwassenen.

Advies van de Hoge Gezondheidsraad over het off-label gebruik van psychofarmaca bij volwassenen met een verstandelijke beperking. Veel volwassenen met een verstandelijke beperking nemen namelijk psychofarmaca om gedragsproblemen te beheersen, zonder onderliggende psychiatrische diagnose. Dit advies wil de kennis verdiepen over de effecten van psychofarmaca op deze doelgroep en richtlijnen uitwerken om te komen tot een doelbewust en doeltreffend gebruik van psychofarmaca bij gedragsproblemen.

Sciensano voert elke 4 jaar een gezondheidsenquête uit. U vindt hier de voornaamste resultaten over geestelijke gezondheid en meer bepaald over de aanpak van depressie, het gebruik van psychotrope geneesmiddelen en de psychische problemen bij kinderen en jongeren.

Op de website van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) hebt u toegang tot een gegevensdatabank die toelaat om interactieve analyses te voeren rond het gebruik van psychofarmaca en meer bepaald van antidepressiva, antipsychotica en stimulantia. De analyses bieden u met name een overzicht, in functie van de regio of zelfs de gemeente, van de evolutie tussen 2008 en 2021 van het aantal DDD/1000 inwoners/dag, van het percentage gebruikers of van de duur van de behandeling.

Op de website van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) vindt u cijfers over het gebruik van antipsychotica en meer bepaald gegevens per regio, geslacht, leeftijd en duur van het gebruik.

Op de website van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) vindt u cijfers over het gebruik van antidepressiva en meer bepaald gegevens per regio, geslacht, leeftijd en duur van het gebruik.

Op de website 'Gezond België' van het RIZIV vindt u een samenvatting van de voornaamste resultaten van de gezondheidsenquête van Sciensano 2018 over het gebruik van antidepressiva, slaapmiddelen en kalmeermiddelen.

Op de website 'Gezond België' van het RIZIV, vindt u een overzicht van de cijfers over antipsychotica. Een volledig verslag en verschillende grafieken bieden u gedetailleerde informatie over de evolutie van de gebruiksgegevens tot 2022.

Op de website 'Gezond België' van het RIZIV, vindt u een overzicht van de cijfers over antidepressiva. Een volledig verslag en verschillende grafieken bieden u gedetailleerde informatie over de evolutie van de gebruiksgegevens tot 2022.

Het Comité voor de evaluatie van de medische praktijk inzake geneesmiddelen van het RIZIV organiseert twee consensusvergaderingen per jaar die bedoeld zijn om de medische praktijk inzake geneesmiddelen in een bepaalde sector te evalueren en om aanbevelingen te formuleren voor de zorgverleners. Hier vindt u de samenvatting van het rapport van de consensusvergadering georganiseerd in 2022 over het gebruik van antipsychotica buiten ernstige psychiatrische aandoeningen.

Het project BENZONET van de Universiteit Gent heeft voor het eerst de ervaringen en perspectieven van langetermijngebruikers van slaap- en kalmeermiddelen in kaart gebracht. Hoewel het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen zeer wijd verspreid is en vaak maatschappelijk aanvaard, lijkt er toch een taboe te bestaan op het langdurig gebruik van deze medicatie. Deze dubbelzinnigheid komt voort uit het contrast tussen het statuut van 'geneesmiddel afgeleverd op voorschrift' en de stigmatisering rond de mogelijke verslavende werking.

Beslissingsboom om professionals te helpen bepalen of een medicamenteuze behandeling aangewezen is in het kader van aandachtsproblemen en ADHD.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) over het bewuste gebruik en de afbouw van antidepressiva.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform). De bedoeling is enerzijds de bevordering van niet-medicamenteuze alternatieven voor antidepressiva en anderzijds vermijden dat antidepressiva worden voorgeschreven in het geval van een lichte of matige depressie.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) over het bewuste gebruik en de afbouw van benzodiazepines.

Sensibiliseringsfilm ontwikkeld door BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) ter bevordering van niet-medicamenteuze alternatieven voor benzodiazepines.

Studie verschenen in Drugs & Aging van F-X. Sybille & co in 2023.

Bij stressklachten worden (te) vaak benzodiazepines voorgeschreven. Maak op een interactieve manier kennis met de niet-medicamenteuze alternatieven voor de aanpak van deze klachten in de huisartsenpraktijk. LOK-vorming van de Universiteit Gent door een duo huisarts - psycholoog.

Hoe helpt u patiënten afhankelijk van benzodiazepines of z-drugs om ervan af te geraken of ze af te bouwen? Zowel medicamenteuze als niet-medicamenteuze tools komen aan bod: de stopbrief, motivationele gespreksvoering, interventies met bijvoorbeeld 5G-schema's, enzovoort. LOK-vorming van de Universiteit Gent.

Hoe kunt u als huisarts patiënten met slaapproblemen helpen om beter te slapen zonder medicatie voor te schrijven? Krijg hier praktische en niet-medicamenteuze tools rond de aanpak van slapeloosheid in de eerste lijn. LOK-vorming van de Universiteit Gent door een duo huisarts - psycholoog op basis van de in 2018 herziene richtlijn Insomnia.

In deze opleiding, georganiseerd in LOK-groepen, leert u meer over hoe depressie bij uw patiënten te behandelen in uw praktijk, met of zonder antidepressiva. Op basis van de richtlijn van Domus Medica / SSMG uit 2017.

Wanneer antidepressiva voorschrijven? Leer welke stappen u moet zetten voor een adequate, differentiële diagnose die een depressie onderscheidt van depressieve gevoelens. Krijg inzicht in de verschillende behandelopties, afhankelijk van de ernstinschatting. Kom meer te weten over het belang van psycho-educatie, de verschillende medicamenteuze en niet-medicamenteuze interventies, en verwijzing.

Krijg inzicht in het niet-medisch gebruik van psychoactieve medicatie door jongeren en jongvolwassenen (18 - 29 jaar). Het gaat dan om slaap- en kalmeermiddelen (benzodiazepines, z-drugs), opioïde pijnstillers en stimulerende geneesmiddelen (psychostimulantia). Studie van Universiteit Gent, VIVES Hogeschool en Université Saint-Louis - Bruxelles.

Vind hier verschillende brochures over psychoactieve medicatie voor specifieke doelgroepen, zoals jongeren en hun ouders, personen die informatie in eenvoudige taal willen, ouderen … Door het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

Deze flyer maakt duidelijk dat studenten met al hun vragen over psychoactieve medicatie, alcohol, illegale drugs, gamen en gokken bij De Druglijn terecht kunnen.

Ontwikkeld door De Druglijn, uitgegeven door het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

Hier vindt u de belangrijkste cijfergegevens over de omvang van het gebruik van psychoactieve medicatie in zowel Vlaanderen als België in de periode 2011 - 2021. Factsheet van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

Vanaf 55 jaar is men extra kwetsbaar voor de bijwerkingen van psychoactieve medicatie, waaronder benzodiazepines, z-drugs, antidepressiva en antipsychotica. Het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD): 

- kadert het gebruik van psychoactieve medicatie door ouderen met enkele cijfers 

- beschrijft hun kwetsbaarheden 

- schetst de preventieve aanpak die onoordeelkundig gebruik van psychoactieve medicatie bij deze doelgroep kan voorkomen of verminderen.

Samen willen we stappen zetten naar een verminderd gebruik van psychofarmaca door ouderen in woonzorgcentra. Een psychofarmacabeleid helpt hierbij. Dit is een samenhangend geheel van afspraken, zowel preventief als op vlak van wonen en zorgverlening. In dit draaiboek vindt u de verschillende stappen naar zo'n beleid, vergezeld van ondersteunende richtlijnen en materialen. Ontwikkeld door het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

In deze online cursus leert u meer over de effecten en de risico's van 3 types psychoactieve medicatie: slaap- en kalmeermiddelen, antidepressiva en antipsychotica. Hoe ze verantwoord gebruiken? En hoe omgaan met problemen? Opleiding ontwikkeld door het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

In deze online vorming maakt u kennis met motiverende gespreksvoering. Krijg inzicht in wat maakt dat mensen veranderen en waarom deze gespreksstijl effectief is bij verandering. Leer hoe u motiverende gespreksvoering kunt inzetten om aan te zetten tot een afbouw van benzodiazepines of z-drugs. Opleiding ontwikkeld door het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

Het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) gaat op deze website dieper in op de problematiek van psychoactieve medicatie. Vind informatie over zowel benzodiazepines en z-drugs als antidepressiva, antipsychotica en psychostimulantia. U vindt hier een bundeling van informatiefiches en -dossiers, vormingen, praktische materialen, onderzoeksrapporten, enzovoort.

Ontdek in deze e-learning van het BCFI meer over de niet-medicamenteuze aanpak van gedragsproblemen bij dementie bij oudere personen en het goed gebruik van psychofarmaca, met name antipsychotica. Ook een veilige afbouw van deze medicatie komt aan bod.

Met een medicatienazicht kunt u gestructureerd nagaan of alle geneesmiddelen die uw oudere patiënt inneemt nog nuttig en veilig zijn. Deze e-learning van het BCFI begeleidt u stap voor stap doorheen het medicatienazicht, met tevens een praktische oefening aan de hand van een casus, nuttige links en downloads.

Stoppen met het voorschrijven van geneesmiddelen bij ouderen, u leert er alles over in deze e-learning van het BCFI. Ontdek hoe u geneesmiddelen herkent die meer nadelen dan voordelen opleveren en hoe u ze veillig kunt stoppen of afbouwen. Ga aan de slag met casussen rond verschillende geneesmiddelen, aangevuld met algemene principes van deprescribing, tips voor de praktijk, nuttige links en downloads.

Ontdek een aantal nuttige principes voor een rationeel gebruik van geneesmiddelen bij ouderen. Deze e-learning van het BCFI maakt gebruik van klinische casussen, animatiefilmpjes en tips voor de praktijk. Krijg praktisch advies over starten en stoppen van geneesmiddelen, leer enkele specifieke ongewenste effecten herkennen, let op interacties tussen geneesmiddelen, en leer bij over dosisreducties en therapietrouw. 

Hier vindt u de informatie over het afbouwprogramma voor benzodiazepines en verwante middelen. Personen die chronisch een benzodiazepine of Z-drug nemen, kunt u een terugbetaald afbouwprogramma voorstellen, onder begeleiding van arts en apotheker. De aanpak is multidisciplinair: de voorschrijvende arts, de apotheker en de patiënt werken samen. Uitgegeven door het BCFI. 

Met deze geanimeerde poster spoort u uw patiënten aan om alternatieve oplossingen te overwegen voor slaapmiddelen en kalmeermiddelen zoals benzodiazepines. U kunt de poster gemakkelijk vertonen in ruimtes waar uw patiënten komen.

Raadpleeg hier verschillende instrumenten om het gebruik van slaapmiddelen en kalmeermiddelen, zoals benzodiazepines, bij uw patiënten te verminderen en eerst te denken aan andere oplossingen. Deze hulpmiddelen kunnen u ondersteunen in uw cruciale rol rond het sensibiliseren, informeren, motiveren en begeleiden van patiënten. U vindt er een affiche, brochure en praktische fiches.

Deze gids, opgesteld voor artsen en apothekers, biedt verschillende praktische tools om u te helpen uw patiënten met slaapproblemen, angst, stress en/of depressieve klachten te begeleiden. U vindt er niet alleen informatie, maar ook klinische aanbevelingen, praktische tips en modelbrieven voor uw patiënten, evenals tools zoals screeningsinstrumenten, samenvattende tabellen, informatiebrochures, enzovoort.

Deze gids, opgesteld voor artsen, biedt verschillende praktische tools om u te helpen uw patiënten met slaapproblemen, angst, stress en/of depressieve klachten te begeleiden. U vindt er screeningsinstrumenten, samenvattende tabellen, modelbrief voor patiënten, informatiebrochures, enzovoort.